به نام خدا
پدران و مادران عزیز،
ایران اسلامی ما از همیشه تا همیشه، یوسف‌وار مورد حسادت دشمنان بوده، هست و خواهد بود. بنابراین، جنگ‌های تحمیلی به این سرزمین، نه دوازده‌روزه هستند نه هشت‌ساله ... بلکه مداوم‌اند.
نباید تصور شود که جنگ با رژیم صهیونیستی و آمریکا، یک رخداد زودگذر است. زودگذر پنداشتن این رخداد ممکن است سبب این تصور اشتباه شود که می‌توان اطلاعات پیرامون آن را از کودکان مخفی نگه داشت.
کودکان در ایام اخیر، خواه‌ناخواه با این بحران روبه‌رو شده‌اند و اکنون بیش از هر نوع حمایتی به "حمایت اطلاعات‌محور" نیاز دارند. درست است که آنها همیشه حمایت‌های مادی، معنوی و عاطفی والدین خود را لازم دارند اما گاهی بیش از همۀ اینها، نیاز به "دانستن" دارند. هرگونه مخفی‌کاری تعمدی، کوچک‌سازی مسئله، یا تحریف واقعیت، از روانِ آگاه کودکان دور نمی‌ماند و پیامدهای حاصله فقط بی‌اعتمادی، ابهام و اضطراب فزاینده خواهد بود.
در مجموع، سه گام برای ارائۀ حمایت اطلاعات‌محور (متناسب با سن کودکان) وجود دارد:
گام نخست، "ارزیابی میزان اطلاعات فعلی کودک در مورد بحران یا مسئلۀ مورد نظر" است؛
گام دوم، "کشف میزان اضطراب کودک در مورد آن بحران یا مسئله" است؛ و
گام سوم، "ارائۀ اطلاعات درست و کافی از طریق هنرهای جذاب برای کودکان" است.
از آنجا که دایرۀ واژگان کودکان، کامل نیست شنیدن شکایت‌ها یا صحبت‌های آنها کافی نیست. به نشانه‌ها دقت و توجه کنید. حضور نشانه‌های نگرانی یا ترس، در کابوس‌ها، پرسش‌ها، نقاشی‌ها، نمایش‌ها و بازی‌های کودکان، به‌معنای جدی بودن اضطراب آنها یا ناکامل بودن اطلاعات آنهاست.
در صورتی که این نشانه‌ها را دیدید بهتر است با روانشناس کودک مشورت کنید اما اگر دریافت مشاوره میسر نبود خودتان با ابزارهای هنری جالب (برای کودکان)، از جمله نقاشی، نمایش، عروسک‌بازی، و داستان‌گویی، اطلاعاتی واقعی اما متناسب با سن کودک را در اختیار او قرار دهید. مثلاً اگر کودک شما از صداهای بلند ناشی از پدافند هوایی ترسیده بهتر است به جای جملاتی مثل "چیزی نیست"، "ترقه‌بازی است" و مانند اینها، در یک بازی نمایشی به او نشان دهید که یک عروسک بد با یک عروسک خوب، دعوا می‌کند و چون عروسک بد بلد نیست مهربان باشد، مدام اشیای خطرناک را پرتاب می‌کند و همین پرتاب اشیا منجر به ایجاد سروصدا می‌شود.
با این روش، هیچ‌چیز پنهان نمی‌شود، هیچ دروغی گفته نمی‌شود و هرگز مسئلۀ بزرگی مثل جنگ، کوچک نمی‌شود. در عوض، عروسک‌های نمایشی کمک می‌کنند تا این مسئله پذیرفتنی‌تر شود. در عین حال، پدر یا مادر نگران به پدر یا مادر داستان‌گو یا نمایش‌پرداز تبدیل می‌شوند و نه‌تنها فرزند خود را آرام می‌کنند بلکه خودشان نیز به آرامش نزدیک می‌شوند.
شک ندارم که والدین عزیز در وطن بزرگ من، همه از خلاقیت‌های زیادی بهره‌مند هستند که به آنها در ابداعات هنری مفید برای ارائۀ اطلاعات مفید به کودکان‌شان کمک می‌کند.
همراه با آرزوی توفیق برای دوست‌داران ایران سربلند.
دکتر هدی پوررضائیان
عضو هیأت علمی گروه روان‌شناسی دانشگاه تهران
